Historia komunikacji autobusowej

Historia komunikacji autobusowej sięga 1927 roku. Wtedy pojawiło się pierwsze połączenie Pabianic z Bełchatowem. Cztery lata później, w 1931 roku uruchomiona została linia autobusowa do Łodzi.

19 lipca 1972 roku została uruchomiona w Pabianicach autobusowa komunikacja miejska. Na trasę wyjechały autobusy linii 1, którą obsługiwało wówczas łódzkie MPK. Kursy były wykonywane czerwonymi Jelczami 272 Mex, zwanymi popularnie „ogórkami”. Autobusy jeździły między Dworcem PKP a ulicą Sikorskiego.

„Trudno byłoby sobie wymarzyć wspanialszy prezent z okazji Święta Odrodzenia dla Pabianic. Po wielu latach doczekał się wreszcie realizacji jeden z podstawowych i najżywotniejszych postulatów naszych mieszkańców: uruchomienie autobusowej komunikacji w mieście!”

„Życie Pabianic”, 13 lipca 1972 roku

Uroczyste uruchomienie „jedynki” nastąpiło 19 lipca 1972 roku przed godziną 10:30, przy udziale miejskich władz partyjnych i administracyjnych. Po mieście kursowało 7 autobusów z MPK w Łodzi, z częstotliwością co około 9 minut. Pasażerowie początkowo sami mieli się zaopatrywać w bilety autobusowe w kioskach Ruchu, a cena za przejazd wynosiła 1,50 zł. „Jedynka” ruszała z dworca kolejowego i w 1972 roku trasa przebiegała ulicami: Żukowa (obecnie Łaską), Wiejską, Moniuszki, Śniadeckiego, Wileńską, Orlą, Kilińskiego, Nowotki (dziś św. Jana), Partyzancką do krańcówki przy ul. Maślanej (obecnej Sikorskiego) w rejonie ówczesnych zakładów Madro. Pierwszy autobus ruszał spod dworca o 4:24, a ostatni spod Madro odjeżdżał o 22:18.

Uruchomienie miejskiej komunikacji autobusowej poprzedziły intensywne przygotowania. Drogowcy uwijali się, aby przygotować trasę na przejazd autobusów przed świętem 22 lipca. Wyzwaniem było również zatrudnienie kierowców, konduktorów, mechaników i sprzątaczek oraz zorganizowanie bazy postojowej. Dopiero 10 lat później, w 1982 roku MPK-Łódź uruchomiło w Pabianicach zajezdnię autobusową przy ul. Lutomierskiej 48, na bazie likwidowanej placówki Transbudu.

Kolejna linia autobusowa – nr 2 – została uruchomiona pięć lat po „jedynce”, w 1977 roku. Łączyła wówczas dzisiejszy MOSiR (Lewityn) z Klimkowizną. Rok później (w 1978 roku) powstała nieistniejąca już linia 2bis na skróconej trasie z Bugaju do centrum (autobusy 2bis zawracały ulicami Złotą, Kościuszki, Armii Czerwonej i Kilińskiego).

Przełomowym momentem był 24 maja 1982 roku. Wtedy MPK Łódź uruchomiło w Pabianicach zajezdnię autobusową, oznaczoną numerem 5. Trafiło wówczas z Łodzi zaledwie 5 autobusów – zostały one przekazane na potrzeby komunikacji zastępczej – tymczasowo nie kursowały bowiem tramwaje. Kolejne pojazdy szybko dotarły jednak do Pabianic – do 12 czerwca do zajezdni przy ulicy Lutomierskiej 48 trafiły w sumie 22 Jelcze 272 Mex, zwane potocznie „ogórkami”. Zostały oznaczone czterocyfrowymi numerami taborowymi zaczynającymi się od cyfry 5 (będącej numerem zajezdni) i wyruszyły na trasy linii 1, 2 i 2BIS.

W 1983 roku Jelcze Mex zostały zastąpione nowymi Ikarusami 260. Przybyło ich do Pabianic aż 36 i otrzymały numery 5301 – 5336.

Uruchomienie zajezdni w Pabianicach ułatwiło uruchamianie kolejnych połączeń. W 1984 roku na trasę wyruszyła „trójka”. Wbrew pozorom, miała ona niewiele wspólnego z obecną linią 3, bo kursowała z zajezdni przy Lutomierskiej przez ulicę Partyzancką na osiedle Bugaj – do pętli przy zbiegu ulic Marchlewskiego i Nawrockiego – tam, gdzie obecnie jest parking i postój taksówek. W tym samym roku uruchomiono również „czwórkę” z Bugaju przez centrum do zajezdni oraz pierwsze linie podmiejskie – 261 do Górki Pabianickiej i 262 do Kudrowic. Nabyte zostały kolejne cztery Ikarusy.

W 1985 roku kupiono 10 następnych Ikarusów 260. Pojawiło się połączenie ze Rzgowem, oznaczone liczbą 266, a 2 lata później z Pawlikowicami (linia 265). Ponadto, Pabianice zyskały pierwsze w historii nocne połączenie. Autobusy linii 141 dojeżdżały z Dworca PKP do osiedla Widzew-Wschód w Łodzi. W 1989 roku uruchomiono „piątkę” i kolejną podmiejską linię: 253 z ul. Jutrzkowickiej do Łaskowic.

W 1990 roku na trasę wypuszczono „szóstkę” i skończono ostatecznie prace przy budowie największej w mieście pętli autobusowej, zlokalizowanej przy ul. Waltera-Jankego. Skierowano tam wszystkie linie, kończące trasę na osiedlu Bugaj. 2 lata później ruszyła „siódemka” i D do Łasku.

Era MPK-Łódź na przewozach autobusowych wewnątrz Pabianic skończyła się w 1992 roku. 25 marca 1992 roku Rada Miejska w Pabianicach przyjęła uchwałę o utworzeniu Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego. Rozpoczął on działalność 1 lipca 1992 roku i przejął od MPK-Łódź zajezdnię przy ul. Lutomierskiej wraz ze stacjonującym tam taborem autobusowym. Jeździliśmy wtedy czerwonymi Ikarusami 260, a bilet normalny kosztował 2.200 zł.

„Dotychczas usługi świadczy pabianiczanom Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Łodzi. Są one bardzo kosztowne. Ostatni roczny rachunek za przewożenie pabianiczan tramwajami i autobusami wyniósł 9 miliardów złotych” – pisała „Gazeta Pabianicka” w wydaniu z 5.02.1992 r.

Konieczność utworzenia w Pabianicach własnego zakładu komunikacji miejskiej tak w 1992 roku argumentował ówczesny sekretarz miasta Mieczysław Mik: „

Doszliśmy do wniosku, że byłoby najlepiej gdyby chociaż część łódzkiej komunikacji należała do miasta. I tak się stanie. Prawdopodobnie już w marcu br. będziemy mieli w mieście Miejski Zakład Komunikacyjny utworzony na bazie zajezdni przy ulicy Lutomierskiej. Oderwanie tej placówki od łódzkiego MPK pozwoli na pewno zmniejszyć dotychczasowe koszty eksploatacji tramwajów i autobusów. Dysponowanie miejskim autobusami pozwoli na osiąganie szeregu innych korzyści. Na pewno będzie lepsze nimi zarządzanie, miasto będzie miało wpływ na ustalanie tras komunikacyjnych. Zmiany w tym zakresie są konieczne, chociażby w przypadku połączeń centrum z osiedlem Bugaj. Na pewno także nasze autobusy będą czystsze, a kultura obsługi pasażera wyższa”.

Mieczysław Mik, Sekretarz Miasta, 1992 r.

Pabianice były wówczas jedynym miastem, w którym 100% taboru autobusowego stanowiły Ikarusy 260, ale i to się zmieniło. Na potrzeby MZK zakupiono bowiem pierwsze od 7 lat autobusy – były to dwa Jelcze PR110M. Kolejne dwa takie autobusy dotarły do Pabianic w 1993 roku, a wraz z nimi cztery Jelcze 120M, w tym jeden z windą dla osób niepełnosprawnych. Uruchomiono wtedy linię L do Ldzania oraz T do Tuszyna.

W 1994 roku po raz pierwszy dostosowano komunikację miejską do potrzeb niepełnosprawnych. Utworzono wtedy docierającą w najważniejsze miejsca miasta „ósemkę”, na której kursował zakupiony rok wcześniej Jelcz z windą. Także w 1994 roku MZK kupiło partię nowych autobusów – było to sześć Jelczy 120M.

W 1995 roku kupiono następne 2 Jelcze 120M, rok później kolejne 3 takie wozy. Uruchomiono wtedy linię nr 9. Największy od 1983 roku zakup autobusów miał miejsce w 1997 roku. MZK nabyło wtedy aż 11 Jelczy 120M. Wyjechały m.in. na trasę utworzonej wówczas w miejsce linii 3BIS „dziesiątki”.

W 1998 roku MZK uruchomiło linię 11 zamiast tramwaju wewnątrzmiejskiego 41BIS, a rok później linię 263 do Ksawerowa. Potem nastąpiły lata kryzysu. Nie kupowano żadnych autobusów, a zamiast uruchamiać nowe połączenia – likwidowano te już istniejące. W 2001 roku odbyły się m.in. ostatnie kursy linii 5 i 11, rokrocznie coraz uboższe stawały się rozkłady jazdy większości linii. W 2004 roku zlikwidowano jeżdżącą przez 20 lat „czwórkę”.

W obliczu trudnej sytuacji MZK, w 2002 roku zwyciężyła solidarność załogi MZK. W zakładowym referendum pracownicy zgodzili się, aby wszyscy kierowcy przeszli na 9/10 etatu. Dzięki temu, udało się uniknąć większych cięć etatów i zwolnień części kierowców. Roszady kadrowe nie ominęły natomiast kadry zarządzającej. W 2003 roku było aż trzech dyrektorów MZK. Jerzego Krzysztofa Kacalaka, który od początku istnienia MZK kierował zakładem, zastąpił Romuald Piesik. Jeszcze w tym samym roku funkcję dyrektora MZK objął Jarosław Habura, obecnie prezes spółki MZK.

Ówczesna trudna sytuacja MZK miała swoje konsekwencje także w funkcjonowaniu komunikacji tramwajowej. Narosło zadłużenie MZK m.in. w Międzygminnej Komunikacji Tramwajowej, która woziła pabianiczan tramwajami linii 41. Finalnie, od 1 stycznia 2004 roku bilety MZK przestały obowiązywać w tramwajach, a obsługa linii tramwajowej przeszła z MKT do łódzkiego MPK. Pojawiły się wtedy osobne „komercyjne” bilety na linię tramwajową (najpierw 11, później P).

Od 1994 do 2005 roku liczba pasażerów, korzystających z autobusów miejskich w Pabianicach spadła aż trzykrotnie. Wyjściem z trudnej sytuacji MZK była restrukturyzacja. Na mocy uchwały z 30 marca 2005 r., MZK przekształcono w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W tej formie organizacyjnej zakład działa od 1 października 2005 roku. Umożliwiło to przede wszystkim wymianę przestarzałego taboru autobusowego.

W 2006 roku kupiono pierwsze od 9 lat autobusy – były to pierwsze pojazdy mniejsze od już eksploatowanych (trzy midibusy Jelcz Vero) i pierwsze niskowejściowe. Uruchomiono linię autobusową Tw kursującą w godzinach szczytu do Woli Zaradzyńskiej.

W 2007 roku do Pabianic powróciły autobusy nocne – MZK uruchomiło linię N kursującą do Dworca Fabrycznego w Łodzi, i wbrew sceptycznemu nastawieniu, pojawiło się sporo pasażerów – głównie w weekendy. Kupiono też kolejne autobusy – pierwsze używane i pierwsze w całości niskopodłogowe – było to pięć sprowadzonych z Wiednia 12-letnich Manów NL202.

Rok 2008 to rok jeszcze większych zmian w MZK. Wyemitowano obligacje o wartości 10 mln zł, które będą spłacane przez 15 lat. Za te pieniądze MZK kupiło dziewięć nowych Solarisów Urbino 12 i osiem używanych Manów NL202. Ponadto, trwa modernizacja przestarzałej zajezdni, a siedem 11-letnich Jelczy 120M czeka gruntowny remont w Bydgoszczy. Pojawiła się też zapowiedź reformy rozkładów jazdy i siatki linii autobusowych.

W 2010 roku zakupiono 5 Solarisów Urbino 12, napędzanych na biodiesel, 55 wiat przystankowych i 5 rowerowych. Wybudowano również 25 zatok przystankowych. 85 proc. kosztów wartej niemal 6 mln zł inwestycji sfinansnowano z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego. W 2010 roku zlikwidowano linię autobusową 9, zastępując ją do południa „trójką” i po południu „dziesiątką”. Część kursów linii T wydłużono ze Rzgowa do Guzewa.

Ogromne zmiany w komunikacji zaszły w 2011 roku. W marcu firma Public Transport Consulting na zlecenie MZK przeprowadziła kompleksowe badania marketingowe, obejmujące m.in. liczenie pasażerów, rejestrację wykorzystywanych biletów, obliczanie przychodowości kursów i linii. Efektem badań jest reorganizacja komunikacji miejskiej. Już w lipcu zmieniono trasę linii 2 i zlikwidowano linię N. We wrześniu obsługę deficytowej linii D przejął ZKM Łask. W październiku wdrożono największą reformę w historii pabianickiej komunikacji miejskiej. Zlikwidowano linie 8 i 10, uruchomiono nowe linie 4, 5 i 260. Zmieniły się trasy linii 6, 261, 262, 263, 265 i T. Wycofano z eksploatacji wysokopodłogowe Jelcze 120M. Wprowadzono również nowy wzór rozkładów jazdy. Zmieniono godziny odjazdów wszystkich linii tak, aby autobusy kursowały w równych taktach.

W 2014 roku nastąpił ważny krok ku integracji komunikacji pabianickiej, łódzkiej i kolejowej. Od 15 czerwca – wraz ze startem Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej – pasażerowie otrzymali do dyspozycji nowe zintegrowane bilety okresowe, kodowane na Migawce: Wspólny Bilet Łódzko-Pabianicki ważny w komuniakcji MZK Pabianice i MPK-Łódź oraz Wspólny Bilet Aglomeracyjny, ważny dodatkowo w pociągach ŁKA i Przewozów Regionalnych, a od 1 października także w komunikacji ZKM Łask, MPK Zduńska Wola i MPK Sieradz. Od listopada na elektronicznej Migawce rozpoczęła się również sprzedaż pabianickich biletów okresowych.

Autobus nocny do Pabianic wrócił 6 lutego 2015 roku – tym razem linia N4, obsługiwana przez MPK-Łódź, której trasa kończyła się wcześniej na pętli IKEA w Łodzi.

Pabianicka komunikacja miejska przechodzi od 2018 roku bezprecedensową modernizację, dzięki realizacji projektu „Modernizacja i rozwój komunikacji miejskiej w Pabianicach”. Nowoczesne autobusy hybrydowe, biletomaty, dworzec MZK na pętli Waltera-Jankego, nowa krańcówka przy ul. Podmiejskiej, zmodernizowane przystanki, przebudowa zajezdni MZK oraz tablice dynamicznej informacji pasażerskiej i nowy portal pasażera – to wszystko możliwe jest dzięki dziesiątkom milionów złotych pozyskanym przez Miasto Pabianice ze środków Unii Europejskiej.

Prawdziwy skok jakościowy przyniósł zakup aż 18 autobusów hybrydowych, które do MZK dotarły w latach 2018 – 2019. To największy jednorazowy zakup nowego taboru w historii MZK. Nowoczesne autobusy Solaris Urbino 12 hybrid umożliwiają oszczędności w zużyciu paliwa liczone co roku w setkach tysięcy złotych. Pasażerowie doceniają klimatyzację całopojazdową, cichą pracę, nowoczesne systemy informacji pasażerskiej, darmowy internet, gniazda USB oraz oczywiście walory ekologiczne.

W 2018 roku rozpoczęto również wdrożenie biletomatów. We wszystkich 32 autobusach zainstalowano automaty biletowe. Ustawiono również 5 biletomatów stacjonarnych na najważniejszych przystankach, te urządzenia wyposażone są również w dodatkowe boczne panele z informacjami dla pasażerów. W biletomatach można kupić nie tylko bilety pabianickie, ale również łódzkie, łaskie i Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej. Pasażerowie mogą kupić również bilety za pomocą aplikacji mobilnych.

Trasę „dwójki” w 2020 roku wydłużono na ulicę Podmiejską, gdzie została zbudowana zupełnie nowa krańcówka autobusowa. Dzięki temu kolejni mieszkańcy Pabianic i Chechła Pierwszego zyskali dostęp do komunikacji miejskiej.

W 2021 roku z krańcówki Waltera-Jankego zniknął stary blaszak. W jego miejsce pojawił się nowy budynek – dworzec MZK. Pasażerowie mają do dyspozycji kasę biletową i toaletę, a kierowcy mogą skorzystać na przerwie z zaplecza socjalnego na miarę XXI wieku.  

W latach 2019 – 2021 zmodernizowano także infrastrukturę przystankową. Ustawiono następnych 31 wiat przystankowych oraz kolejne 3 wiaty rowerowe. Stare zniszczone słupki przystankowe zostały zastąpione nowymi w formie estetycznych gablot zintegrowanych ze znakiem przystankowym. Stanęło ich w Pabianicach łącznie 60. Wybudowano także 7 nowych zatok autobusowych i 10 nowych peronów przystankowych, zmodernizowano kolejnych 12 peronów, a dodatkowo na 65 peronach wmontowano żółte płytki ostrzegawcze z wypustkami. Ustawiono również 19 nowych ławek na przystankach.

W 2022 roku zakończono budowę nowego budynku technicznego w zajezdni MZK z wulkanizatornią, magazynem technicznym, pomieszczeniami biurowymi działu technicznego, kotłownią gazową oraz zapleczem socjalnym dla mechaników. Zakupiono także nowy sprzęt do obsługi technicznej autobusów. W zajezdni MZK pojawiła się także nowa serwerownia, a dyspozytornia została całkowicie przebudowana. Dyspozytorzy na ścianie wizyjnej, składającej się z sześciu dużych ekranów, mogą śledzić bieżące położenie autobusów wraz z odchyleniami od rozkładu jazdy, co ułatwi im zarządzanie ruchem autobusów. Dzięki podglądowi video na najważniejsze przystanki, poprawi się bezpieczeństwo pasażerów oraz infrastruktury.

Rok 2022 stoi także pod znakiem wdrażania Inteligentnego Systemu Transportowego. Dzięki tablicom dynamicznej informacji pasażerskiej, które przewidziano na 39 przystankach (23 autobusowych oraz 16 autobusowo-tramwajowych) pasażerowie będą na bieżąco informowani o rzeczywistych godzinach odjazdu autobusów i tramwajów. Aplikacja mobilna myBus umożliwi natomiast podgląd rzeczywistych godzin odjazdów dla wszystkich przystanków – także tych, na których tablice elektroniczne nie będą instalowane. Uruchomiono nową wersję portalu pasażera KomunikacjaPabianice.pl.

Kalendarium – z historii miejskich autobusów

• 1972 – uruchomienie linii 1 (Dworzec PKP – Partyzancka)
• 1977 – uruchomienie linii 2 (Bugaj – Klimkowizna)
• 1978 – uruchomienie linii 2bis (Bugaj – Kilińskiego)
• 1982 – utworzenie zajezdni autobusowej MPK przy ul. Lutomierskiej (na bazie placówki likwidowanego TransBudu)
• 1983 – dostawa 36 Ikarusów 260, wycofanie z eksploatacji Jelczy 272Mex
• 1984 – dostawa 4 Ikarusów 260, likwidacja linii 2bis, uruchomienie linii miejskich 3 i 4 (obydwie na trasie Marchlewskiego[1] – Zajezdnia MPK) oraz podmiejskich 261 (Marchlewskiego – Górka Pabianicka) i 262 (Marchlewskiego – Kudrowice)
• 1985 – dostawa 10 Ikarusów 260, uruchomienie linii 266 (Marchlewskiego – Rzgów) oraz linii nocnej 141 (Dworzec PKP – Łódź Widzew Wschód)
• 1987 – uruchomienie linii 265 (Sikorskiego – Pawlikowice)
• 1989 – zakończenie prac przy budowie nowej krańcówki autobusowej na os. Bugaj, uruchomienie linii 5 (Świerczewskiego[2] – Dworzec PKS) oraz 253 (Pogodna – Łódź Łaskowice)
• 1990 – uruchomienie linii 6 (Świerczewskiego – Karolew)
• 1991 – likwidacja linii 141, 253 i 266, uruchomienie linii weekendowej 3bis (Dworzec PKP – Waltera-Jankego)
• 1992 – utworzenie Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego w Pabianicach, dostawa 2 Jelczy PR 110M, uruchomienie linii 7 (Waltera-Jankego – Piłsudskiego) i D (Sikorskiego – Łask)
• 1993 – dostawa 2 Jelczy PR110M oraz 4 Jelczy 120M, uruchomienie linii L (Waltera-Jankego – Ldzań) oraz T (Dworzec PKP – Tuszyn)
• 1994 – dostawa 6 Jelczy 120M, uruchomienie linii 8 (Waltera-Jankego – Szpital) oraz 266 (Szpital – Łódź Broniewskiego/Kilińskiego)
• 1995 – dostawa 2 Jelczy 120M
• 1996 – dostawa 3 Jelczy 120M, uruchomienie linii 9 (Waltera-Jankego – 15. Pułku Piechoty Wilków)
• 1997 – dostawa 11 Jelczy 120M, uruchomienie weekendowej linii 10 (w miejsce linii 3bis)
• 1998 – likwidacja linii 9 i 261bis, uruchomienie szczytowej linii 11 (Łaska – Widzewska) w miejsce linii tramwajowej 41bis
• 1999 – uruchomienie linii 263 (Hala sportowa – Ksawerów Urząd Gminy) oraz szkolnej 263bis (Nowa Gadka Akacjowa – Ksawerów Gimnazjum, od 2014 r. oznaczonej numerem 264)
• 2001 – likwidacja linii 5 i 11
• 2003 – kilkukrotne zmiany dyrektorów MZK (Jerzy Krzysztof Kacalak, Romuald Piesik, Jarosław Habura)
• 2004 – uruchomienie sobotniej linii 9 (Dworzec PKP – Sikorskiego)
• 2005 – przekształcenie MZK w spółkę z o.o.
• 2006 – dostawa 3 Jelczy Vero, uruchomienie linii Tw (Szpital – Wola Zaradzyńska)
• 2007 – dostawa 5 MAN-ów NL202, uruchomienie linii nocnej N (Dworzec PKP – Łódź Dworzec Fabryczny)
• 2008 – dostawa 9 Solarisów Urbino 12 oraz 8 MAN-ów NL202, zakończenie eksploatacji Ikarusów 260
• 2009 – likwidacja linii Tw, zakończenie eksploatacji Jelczy PR110M
• 2010 – dostawa 5 Solarisów Urbino 12, uruchomienie kościelnej linii W (Wola Zaradzyńska – Prawda – Wola Zaradzyńska), likwidacja linii 9
• 2011 – reforma komunikacji miejskiej: likwidacja linii 8, 10, L i N, uruchomienie linii 4, 5 i 260, przejęcie przez ZKM Łask obsługi linii D, zakończenie eksploatacji Jelczy 120M
• 2014 – dostawa 4 MAN-ów A21, powstają zintegrowane oferty taryfowe: Wspólny Bilet Łódzko-Pabianicki oraz Wspólny Bilet Aglomeracyjny, przejście z biletów okresowych papierowych na elektroniczną Migawkę
• 2015 – wydłużenie z Łodzi do Pabianic linii N4 (Dworzec PKP – Łódź Nowosolna)
• 2017 – dostawa 2 Solarisów Urbino 12 LE
• 2018 – dostawa 4 Solarisów Urbino 12 Hybrid, wdrożenie biletomatów
• 2019 – dostawa 14 Solarisów Urbino 12 Hybrid, zakończenie eksploatacji MAN-ów NL202 i A21, Jelczy Vero oraz Solarisów Urbino 12 LE, likwidacja linii 264
• 2020 – zakończenie budowy krańcówki przy ul. Podmiejskiej, likwidacja linii W
• 2021 – oddanie do użytkowania dworca MZK na krańcówce Waltera-Jankego
• 2022 – zakończenie modernizacji zajezdni MZK (nowy budynek techniczny wraz z wyposażeniem, nowy obiekt serwerowni, zmodernizowana dyspozytornia, wybudowana ulica Logistyczna), wdrożenie Inteligentnego Systemu Transportowego (tablice dynamicznej informacji pasażerskiej z monitoringiem wizyjnym, aplikacja mobilna, nowa wersja portalu pasażera KomunikacjaPabianice.pl)

---

Przystanek Pabianice – z historii miejskiej komunikacji

W 2018 roku Muzeum Miasta Pabianic wydało książkę „Przystanek Pabianice – z historii miejskiej komunikacji” autorstwa Joanny Matczak-Aleksandrowicz oraz Anety Adamczyk. Publikacja była współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2014–2020 – z projektu pn. „Modernizacja i rozwój komunikacji miejskiej w Pabianicach” oraz ze środków budżetu państwa. Poniżej dostępna jest do pobrania.

Szczegóły historii poszczególnych linii autobusowych

Poniżej dostępne są szczegóły historii poszczególnych linii autobusowych:

Linie miejskie:

Linie podmiejskie:

Linie nocne: